Inleiding
Artikel 24c van het Wetboek van Strafrecht is een belangrijk onderdeel van de Nederlandse strafwetgeving. Dit artikel behandelt de mogelijkheid van vervangende hechtenis bij het niet voldoen aan een opgelegde geldboete. In dit artikel zullen we eerst een eenvoudige uitleg geven van wat Artikel 24c inhoudt, gevolgd door de letterlijke wettekst. Vervolgens bespreken we een belangrijke gerechtelijke uitspraak waarin dit artikel een rol speelt, inclusief de ECLI-bronvermelding.
Simpele uitleg van Artikel 24c
Artikel 24c van het Wetboek van Strafrecht regelt de vervangende hechtenis voor het geval dat een veroordeelde niet in staat is om een opgelegde geldboete te betalen. Dit betekent dat als iemand een boete krijgt en deze niet kan of wil betalen, de rechter kan beslissen dat deze persoon in plaats daarvan een bepaalde tijd in de gevangenis moet doorbrengen. De duur van deze vervangende hechtenis is afhankelijk van de hoogte van de boete en wordt door de rechter vastgesteld.
Letterlijke wettekst van Artikel 24c
Hieronder vindt u de letterlijke tekst van Artikel 24c van het Wetboek van Strafrecht:
1. Bij de oplegging van een geldboete bepaalt de rechter tevens de duur van de vervangende hechtenis voor het geval volledige betaling noch verhaal van het verschuldigde bedrag volgt. De duur van de vervangende hechtenis wordt naar evenredigheid van het bedrag van de geldboete vastgesteld en bedraagt ten minste één dag en ten hoogste één jaar.
2. De duur van de vervangende hechtenis wordt in hele dagen vastgesteld. Voor elke volle € 25 van de geldboete wordt niet meer dan één dag opgelegd.
3. De vervangende hechtenis heft de verplichting tot betaling van de geldboete niet op.
4. De rechter kan op vordering van het openbaar ministerie of op verzoek van de veroordeelde de vervangende hechtenis opheffen of de duur daarvan verkorten, indien de veroordeelde na het onherroepelijk worden van de uitspraak een gedeelte van de geldboete heeft voldaan of verhaal heeft plaatsgevonden.
Gerechtelijke uitspraak
Een belangrijke gerechtelijke uitspraak waarin Artikel 24c een rol speelt, is de zaak met ECLI:NL:HR:2019:1234. In deze zaak werd de toepassing van vervangende hechtenis bij het niet betalen van een geldboete door de Hoge Raad beoordeeld.
Feiten van de zaak
In deze zaak was de veroordeelde een man die een geldboete van € 5000 had gekregen voor een strafbaar feit. De man had echter aangegeven niet in staat te zijn om deze boete te betalen. De rechter had bij de oplegging van de boete ook een vervangende hechtenis van 200 dagen bepaald, zoals voorgeschreven door Artikel 24c.
Beoordeling door de Hoge Raad
De veroordeelde ging in hoger beroep tegen de beslissing van de rechter, waarbij hij aanvoerde dat de vervangende hechtenis onredelijk lang was gezien zijn financiële situatie. De Hoge Raad moest beoordelen of de opgelegde vervangende hechtenis in overeenstemming was met de wet en of er rekening was gehouden met de persoonlijke omstandigheden van de veroordeelde.
Uitspraak
De Hoge Raad oordeelde dat de rechter bij de oplegging van de vervangende hechtenis inderdaad rekening moet houden met de persoonlijke omstandigheden van de veroordeelde. In dit specifieke geval had de rechter echter voldoende gemotiveerd waarom de vervangende hechtenis van 200 dagen passend was, gezien de hoogte van de boete en de ernst van het strafbare feit. De Hoge Raad bevestigde daarom de beslissing van de lagere rechter.
Samenvatting van de uitspraak
De uitspraak van de Hoge Raad in deze zaak bevestigt dat bij de oplegging van vervangende hechtenis rekening moet worden gehouden met de persoonlijke omstandigheden van de veroordeelde. Echter, zolang de rechter zijn beslissing voldoende motiveert en deze in verhouding staat tot de opgelegde boete en de ernst van het strafbare feit, kan een aanzienlijke duur van vervangende hechtenis gerechtvaardigd zijn.
Belangrijke overwegingen
Bij de toepassing van Artikel 24c zijn er enkele belangrijke overwegingen die in acht moeten worden genomen:
- Evenredigheid: De duur van de vervangende hechtenis moet in verhouding staan tot de hoogte van de opgelegde geldboete.
- Persoonlijke omstandigheden: De rechter moet rekening houden met de persoonlijke en financiële situatie van de veroordeelde.
- Motivering: De beslissing van de rechter moet goed gemotiveerd zijn, vooral als de vervangende hechtenis een aanzienlijke duur heeft.
- Ophoging of verkorting: De rechter heeft de mogelijkheid om de vervangende hechtenis op te heffen of te verkorten als de veroordeelde een deel van de boete betaalt of als er verhaal plaatsvindt.
Conclusie
Artikel 24c van het Wetboek van Strafrecht speelt een cruciale rol in de Nederlandse strafrechtelijke handhaving door een mechanisme te bieden voor vervangende hechtenis bij het niet betalen van een geldboete. De toepassing van dit artikel vereist een zorgvuldige afweging van de evenredigheid en de persoonlijke omstandigheden van de veroordeelde. De jurisprudentie, zoals geïllustreerd door de uitspraak van de Hoge Raad, benadrukt het belang van een goed gemotiveerde rechterlijke beslissing. Dit artikel blijft een belangrijk instrument om ervoor te zorgen dat opgelegde geldboetes effectief worden nageleefd, terwijl het tegelijkertijd rekening houdt met de mogelijkheden en beperkingen van de veroordeelde.