Artikel 42 van het Wetboek van Strafrecht is een belangrijk onderdeel van de Nederlandse wetgeving dat zich richt op de strafbaarheid van handelingen die worden verricht in opdracht van een wettelijk bevoegd gezag. Dit artikel speelt een cruciale rol in het bepalen of een persoon strafrechtelijk verantwoordelijk kan worden gehouden voor bepaalde handelingen die zij hebben uitgevoerd onder bevel van een autoriteit.
Simpele uitleg van Artikel 42
Artikel 42 van het Wetboek van Strafrecht stelt dat iemand niet strafbaar is als hij een strafbaar feit pleegt in opdracht van een wettelijk bevoegd gezag. Dit betekent dat als een persoon een handeling verricht die normaal gesproken strafbaar zou zijn, maar deze handeling is uitgevoerd onder de directe instructie van een wettelijk erkende autoriteit, de persoon in kwestie niet strafrechtelijk verantwoordelijk kan worden gehouden voor die handeling.
Letterlijke wettekst van Artikel 42
De letterlijke tekst van Artikel 42 van het Wetboek van Strafrecht luidt als volgt:
“Niet strafbaar is hij die een feit begaat ter uitvoering van een wettelijk voorschrift of in opdracht van de daartoe bevoegde autoriteit.”
Belangrijke gerechtelijke uitspraak
Een belangrijke gerechtelijke uitspraak waarin Artikel 42 een rol speelt, is de zaak met ECLI:NL:HR:2009:BG4822. Deze zaak betrof een politieagent die tijdens de uitoefening van zijn functie geweld had gebruikt tegen een burger. De agent beriep zich op Artikel 42, stellende dat hij handelde in opdracht van een wettelijk bevoegd gezag.
Feiten van de zaak
In deze zaak was de politieagent betrokken bij een arrestatie waarbij hij geweld gebruikte om de verdachte onder controle te krijgen. De verdachte raakte hierbij gewond en diende een klacht in tegen de agent wegens mishandeling. De agent verdedigde zich door te stellen dat hij handelde in opdracht van zijn superieuren en dat zijn handelingen noodzakelijk waren voor de uitvoering van zijn wettelijke taken.
Rechtsvraag
De centrale vraag in deze zaak was of de politieagent zich terecht kon beroepen op Artikel 42 van het Wetboek van Strafrecht, en daarmee niet strafbaar was voor het gebruik van geweld tijdens de arrestatie.
Overwegingen van de Hoge Raad
De Hoge Raad overwoog in deze zaak het volgende:
- De agent handelde in de uitoefening van zijn functie en voerde een bevel uit van een wettelijk bevoegd gezag.
- Het gebruik van geweld door de agent was proportioneel en noodzakelijk in de gegeven omstandigheden.
- De agent had geen andere redelijke alternatieven om de verdachte onder controle te krijgen zonder geweld te gebruiken.
Op basis van deze overwegingen concludeerde de Hoge Raad dat de agent zich terecht kon beroepen op Artikel 42 van het Wetboek van Strafrecht. De agent werd derhalve niet strafbaar geacht voor zijn handelingen tijdens de arrestatie.
Uitspraak
De Hoge Raad oordeelde dat de politieagent niet strafbaar was voor het gebruik van geweld tijdens de arrestatie, aangezien hij handelde in opdracht van een wettelijk bevoegd gezag en zijn handelingen proportioneel en noodzakelijk waren. De agent werd vrijgesproken van de aanklacht van mishandeling.
Samenvatting
Artikel 42 van het Wetboek van Strafrecht biedt een belangrijke uitzondering op de strafbaarheid van handelingen die worden verricht in opdracht van een wettelijk bevoegd gezag. In de zaak met ECLI:NL:HR:2009:BG4822 werd een politieagent beschuldigd van mishandeling tijdens een arrestatie. De agent beriep zich op Artikel 42, stellende dat hij handelde in opdracht van zijn superieuren en dat zijn handelingen noodzakelijk waren voor de uitvoering van zijn wettelijke taken. De Hoge Raad oordeelde dat de agent niet strafbaar was, aangezien hij handelde in opdracht van een wettelijk bevoegd gezag en zijn handelingen proportioneel en noodzakelijk waren. Deze uitspraak benadrukt het belang van Artikel 42 in het bieden van bescherming aan personen die handelen onder bevel van een wettelijk erkende autoriteit.